Op uitnodiging van de Tsjechische regering mocht ik deze week in Praag iets vertellen over mijnbuurtje.nl. Een hele eer! En vooral een teken dat ook hier de behoefte aan lokale verbinding groter is dan ooit.
De conferentie gaf me een indrukwekkende inkijk in de kracht van lokaal beleid. Wat direct opviel? De zaal zat vol vrouwen. Ruim 250 deelnemers, en het merendeel vrouw. Niet toevallig, zo bleek. Hun rol in lokale actiegroepen (in Tsjechië: MAS) is vaak goed te combineren met het gezinsleven. En misschien nóg belangrijker: ze brengen empathie, structuur én daadkracht mee naar deze cruciale schakels in sociaal beleid.
Het werd bovendien een dag vol Tsjechische humor en nuchterheid – én een serieuze opening, door maar liefst drie ministers. Zo belangrijk zijn gemeenschappen hier.
Dag 1: Lokale energie, universele uitdagingen
De conferentie begon met een werkbezoek aan LAG Brdy-Vltava, een actieve lokale actiegroep in de landelijke regio ten zuiden van Praag. Wat ik daar zag, raakte me: een gemeenschap die investeert in ontmoetingsplekken, scholen, zorg en groen. Van een dagopvang tot een heringericht dorpsplein – stuk voor stuk projecten die draaien om mensen dichter bij elkaar brengen.
Medewerkers en vrijwilligers deelden openhartig hun aanpak, successen én worstelingen. Herkenbaar waren thema’s als eenzaamheid, vergrijzing, jongeren die wegtrekken – maar ook de universele energie van mensen die samen hun leefomgeving willen verbeteren.
De middag werd gevolgd door een uitwisseling van ervaringen tussen lokale actiegroepen. De dag werd afgesloten met een informeel diner.
De officiële conferentiedag op 2 april vond plaats in het Nationaal Landbouwmuseum in Praag, en werd geopend door:
Minister Marian Jurečka (Minister van Arbeid en Sociale Zaken – vergelijkbaar met de Nederlandse minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid)
Minister Marek Výborný (Minister van Landbouw – vergelijkbaar met de Nederlandse minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit)
Hun aanwezigheid onderstreepte het belang dat de Tsjechische regering hecht aan lokaal initiatief en gemeenschapsontwikkeling.
Een krachtige infrastructuur: 180 lokale actiegroepen, 97% van het platteland
De Tsjechische structuur voor door de gemeenschap geleide lokale ontwikkeling behoort tot de meest ontwikkelde van Europa:
180 lokale actiegroepen dekken 97% van het landelijke gebied
Meer dan 19.290 projecten zijn reeds gerealiseerd
Er is 15 miljard Tsjechische kronen aan middelen verdeeld
Voor de periode 2021-2027 wordt 661 miljoen euro geïnvesteerd in een meervoudig gefinancierde aanpak via vijf Europese programma’s. Lokale actiegroepen zijn daarmee cruciale schakels tussen burgers, lokale overheden en Europa.
Verbinding door praktijk: voedselhulp, kledingkasten en participatie
Dag 2 opende met verhalen uit de praktijk. Een spreker vertelde hoe projecten als voedselbanken en kledingkasten uitgroeiden van pure noodhulp tot plekken waar mensen vrijwillig actief meewerken en in contact komen met anderen. Deze ‘gebruikers’ worden dragers van hun gemeenschap. Leren van fouten, blijven proberen en mensen uitnodigen om mede-eigenaar te worden, stond centraal.
Vrijwilligerswerk: 49 miljard kronen aan maatschappelijke waarde
Met 1,66 miljoen actieve vrijwilligers in 2023 en 213 miljoen gewerkte uren is vrijwilligerswerk essentieel. Het vormt de brug tussen informele hulp (zoals burenhulp) en formele zorg. Vrijwilligers leveren niet alleen tijd, maar ook sociale verbinding en betrokkenheid.
Het panel pleitte voor structurele ondersteuning van vrijwilligers, inclusief verankering in onderwijs, wettelijke erkenning en het actief verbinden van generaties.
Energiearmoede aanpakken: van top-down naar co-creatie
Bij het bespreken van energiearmoede werd benadrukt dat beleidsmakers en sociaal werkers moeten communiceren in begrijpelijke taal. Mensen in precaire situaties moeten niet alleen geïnformeerd, maar ook betrokken worden. Werk met mensen, niet voor ze.
Innovaties zoals sandboxmethoden – experimenteren in een beschermde setting – werden gepresenteerd als kansrijke aanpak voor sociaal beleid.
Kwetsbare gezinnen en het belang van samenwerking
Een ander panel belichtte het belang van structurele samenwerking rond gezinnen en kinderen. Aanbevolen werd:
Interdisciplinaire samenwerking tussen zorg, onderwijs en welzijn
Vroege ondersteuning aan jonge kinderen en aanstaande ouders
Lokale regie en continue monitoring
Deze aanpak voorkomt achterstanden en vergroot kansen voor elk kind.
Meergeneratiedialoog: sociale cohesie door verbinding
Een belangrijk thema was het versterken van meergeneratiedialoog. Jongeren en ouderen leven steeds meer gescheiden werelden. Projecten die deze groepen actief verbinden, bouwen bruggen en zorgen voor duurzame solidariteit binnen dorpen en wijken.
Lokale actiegroepen als proeftuinen van innovatie
Door hun netwerkfunctie en lokale verankering zijn lokale actiegroepen bij uitstek geschikt om te fungeren als ‘social labs’. De mogelijkheid om in kleine kring te experimenteren met nieuwe werkwijzen maakt ze tot sleutelfiguren in de transitie naar een sociaal veerkrachtige samenleving.
Van 3 pionierende groepen in 2003 groeide het netwerk naar 180 krachtige lokale allianties in 2025.
Onze oplossing: mijnbuurtje aanpak en platform
Wij bieden een digitaal buurtplatform dat in Nederland al succesvol wordt ingezet in 85 gemeenten met meer dan 1,6 miljoen jaarlijkse bezoekers. Het helpt bewoners, lokale organisaties en gemeenten om
Alles wat leeft in de gemeenschap zichtbaar te maken
Mensen met elkaar te verbinden via verhalen, agenda’s en profielen
Initiatieven te versterken met slimme tools voor samenwerking en communicatie
Wat betekent dit voor lokale actiegroepen in Tsjechië?
Lokaal sociaal kapitaal wordt zichtbaar en actief – mensen vinden elkaar gemakkelijker
Vrijwilligerswerk en betrokkenheid nemen toe – dankzij slimme aanjagers
Generaties verbinden zich opnieuw – door verhalen, herinneringen en gezamenlijke activiteiten
Communicatie wordt eenvoudiger en slimmer – met nieuwsbrieven, AI-assistenten en kennisdeling
Coördinatie wordt lichter – minder losse lijntjes, meer overzicht en samenwerking
Waarom nu?
De infrastructuur is er. De energie ook. Met het juiste digitale gereedschap kunnen lokale actiegroepen hun impact nóg groter maken. Wij helpen daar graag bij.
Tot slot
De conferentie in Praag maakte opnieuw duidelijk: de toekomst van Europa begint lokaal. In dorpen, buurten en kleine steden. En die toekomst ziet er veelbelovend uit. Tenminste: als we elkaar blijven vinden.
